Ook de gemeente Amsterdam mag studenten als groep niet zomaar uitsluiten van energietoeslag

Volkskrant, Maarten Albers, 14 februari 2023
De gemeente Amsterdam mag studenten niet als groep uitsluiten van het ontvangen van de eenmalige energietoeslag. Dat heeft de rechtbank Amsterdam dinsdag bepaald. De uitsluiting leidt volgens de rechter tot ‘ongelijke behandeling van vergelijkbare gevallen’. Dat is tegen de wet.

Het kabinet riep de eenmalige energietoeslag van 1.300 euro per huishouden afgelopen zomer in het leven vanwege de gestegen energiekosten. Minister voor Armoedebeleid Carola Schouten legde in een beleidsregel vast dat studenten er niet voor in aanmerking komen, omdat hun woonsituaties te veel van elkaar verschillen. Tal van studenten zijn echter net zo goed de dupe van de verhoogde kosten voor gas en elektra, en in vijf steden stapten zij naar de rechter om alsnog hun energietoeslag te krijgen.

In een van de rechtszaken deed de rechtbank Amsterdam dinsdag uitspraak. De gemeente Amsterdam voerde aan dat studenten als groep niet vergelijkbaar zijn met mensen die een minimuminkomen hebben, voor wie de toeslag is bedoeld.

In de uitspraak wijst de rechter er echter op dat niet alleen minima de toeslag kunnen krijgen. Ook jonge starters met een inkomen net boven het minimumloon komen ervoor in aanmerking. ‘Er zijn studenten die zich wat betreft hun inkomen en woonsituatie in precies dezelfde situatie bevinden als deze groep’, stelt de rechter. Er is daarom sprake van ‘ongelijke behandeling van vergelijkbare gevallen’.

Geen redelijk alternatief

De gemeente Amsterdam heeft bovendien niet goed uitgelegd waarom dat onderscheid tussen studenten en niet-studenten noodzakelijk is. Zo kan het niet zo zijn dat studenten te veel geld zouden ontvangen, omdat ze ook aan de andere eisen voor de energietoeslag moeten voldoen, zoals een maximuminkomen. De gemeente verwijst studenten door naar de individuele bijzondere bijstand, maar dat is volgens de rechter geen redelijk alternatief. Voor die regeling gelden immers andere, strengere voorwaarden.

Robin Bosch van juridisch adviesbureau Legal Advice Wanted (LAW), dat de studenten bijstond, is blij met de uitspraak. ‘De rechtbank heeft alles wat wij verzochten ingewilligd.’ Bosch ziet de uitspraak als een duidelijke aanwijzing voor Amsterdam om de beleidsregel naast zich neer te leggen en studenten alsnog hun energietoeslag te geven. De gemeente kon dinsdagmiddag nog niet inhoudelijk reageren en beraadt zich op volgende stappen.

Zelfde uitspraak in Arnhem

De uitspraak van de rechtbank komt niet geheel onverwacht. In augustus vorig jaar kwam de rechtbank Arnhem in een vergelijkbare zaak tot dezelfde conclusie. Voor de energietoeslag over 2023 wil minister Schouten de uitsluiting van studenten nu wettelijk vastleggen, maar de Raad van State stelde onlangs vraagtekens bij de onderbouwing daarvan.

LAW vertegenwoordigt naar eigen zeggen ruim tienduizend studenten die aanspraak willen maken op energietoeslag, en heeft namens hen door het hele land ongeveer honderd rechtszaken aanhangig gemaakt om dat voor elkaar te krijgen. ‘Wij verwachten dat andere rechters tot dezelfde conclusie komen als die in Amsterdam’, aldus Bosch.

In de hoofdstad vertegenwoordigt studentenvakbond Asva nog eens 450 studenten die energietoeslag willen ontvangen. Voorzitter Aziza Filal ziet de uitspraak dan ook als hoopgevend. ‘Maar de rechter verandert niets aan het feit dat de studielening meetelt voor de bepaling van het inkomen. Wij hopen dat een volgende uitspraak daar verandering in brengt.’